ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ
ΠΑΛΑΜΑ
ΟΜΙΛΙΑ ΚΖ΄
ΠΕΡΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ
ΚΑΡΠΟΦΟΡΙΑΣ
(ΔΥΝΑΤΑΙ ΝΑ ΕΚΦΩΝΗΘῌ ΚΑΙ ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΡΧΗΝ ΤΗΝ ΙΝΔΙΚΤΟΥ)
1. Ὁ λόγος ὅν ἐλάλησα, ἐκεῖνος κρινεῖ αὐτόν, ὁ Κύριος
ἐν Εὐαγγελίοις φησί. Τοῦτον καὶ ἡμεῖς ὑμῖν, ἀδελφοί, καταγγέλλομεν
τὸν λόγον. Μηδεὶς οὖν ἀκοαῖς εἰσδεχέσθω τοῦτον ὡς εἰς ἀέρα λυόμενον,
ἀλλ᾽ ὡς μένοντα καὶ μέλλοντα τοῖς μὲν δι᾽ ἔργων πειθομένοις σωτηρίαν
παρέξειν, τοῖς δὲ ἀθετοῦσι, καὶ τἀναντία διὰ τῶν ἔργων ἐπιδεικνυμένοις,
ἀντικαταστήσεσθαι πρὸς ἔλεγχον ἐπὶ τοῦ μέλλοντος φρικωδεστάτου
βήματος ἐκείνου.
1.
Ὁ λόγος, τὸν ὁποῖο ἐκήρυξα ἐκεῖνος θὰ κρίνῃ, [κατὰ τὴν ἐσχάτη ἡμέρα],
ἐκεῖνον, [ποὺ μὲ ἀθετεῖ καὶ δὲν δέχεται τοὺς λόγους μου], λέγει ὁ Κύριος
στὸ Εὐαγγέλιο. Αὐτόν, ἀδελφοί, τὸν λόγο [τοῦ Κυρίου], διακηρύσσουμε
καὶ ἐμεῖς σὲ σᾶς. Κανείς, ἑπομένως, ἂς μὴν προσλαμβάνει αὐτὸν μὲ τὴν ἀκοὴ
του [μόνο], ὡς νὰ χάνεται στὸν ἀέρα, ἀλλὰ ὡς νὰ παραμένῃ καὶ νὰ πρόκειται
νὰ δώσῃ σωτηρία μὲν σ᾽ ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι πιστεύουν, [ἐκφράζοντας
τὴν πίστι τους] μὲ ἔργα, σ᾽ ἐκείνους δὲ οἱ ὁποῖοι [τὸν] ἀθετοῦν καὶ παρουσιάζουν
μὲ ἔργα τὰ ἀντίθετα [ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ πρόκειται] νὰ ἀντιταχθῇ ἐναντίον
[τους] πρὸς ἔλεγχο, [γιὰ νὰ τοὺς ἐλέγξῃ]
σ᾽ ἐκεῖνο τὸ φοβερώτατο μελλοντικὸ [δικαστικὸ] βῆμα [τῆς
Κρίσεως].
2. Καθάπερ οὖν ἡμῶν ἕκαστος οἰκίαν καὶ συγγένειαν
ἔχει, καὶ ἀγρόν, εἰ τύχοι, καὶ ἀμπελῶνα, ἔτι δὲ καὶ ζῶα, χρήματά τε
καὶ κτήματα διάφορα, οὕτως ἡμᾶς ἀντὶ πάντων τούτων διὰ τὴν αὐτοῦ φιλανθρωπίαν
ὁ Θεὸς ἡγεῖται· οἴκος γὰρ ἡμεῖς, φησὶν ὁ Ἀπόστολος, ἐσμὲν Θεοῦ, ἐάν
περ τὴν ὁμολογίαν καὶ τὸ καύχημα τῆς ἐλπίδος μέχρι τέλους βεβαίαν
κατάσχωμεν· διὰ μὲν τῆς ὁμολογίας τὴν εὐσέβειαν, διὰ δὲ τοῦ καυχήματος
τῆς ἐλπίδος τὸν θεάρεστον ὑποδεικνὺς βίον· ὡς καὶ ὁ Θεὸς εἶπε διὰ
τοῦ Προφήτου· Γίνεσθε ἅγιοι, ὅτι ἐγὼ ἅγιος εἰμί. Καὶ Ἰωάννης ὁ ἠγαπημένος
τῷ Χριστῷ δείκνυσι λέγων· Οὔπω ἐφανερώθη τί ἐσόμεθα, οἴδαμεν δὲ ὅτι
ἐὰν φανερωθῇ, ὅμοιοι αὐτῷ ἐσόμεθα· καὶ πᾶς ὁ ἔχων τὴν ἐλπίδα ταύτην
ἁγνίζει ἑαυτόν, καθὼς ἐκεῖνος ἁγνός ἐστιν. Ἐσμὲν οὖν καὶ διαμενοῦμεν
οἶκος τοῦ εἰπόντος· Ἐνοικήσω ἐν αὐτοῖς καὶ ἐμπεριπατήσω, καὶ ἔσομαι
αὐτῶν Θεός, ἐὰν μετὰ τῆς εὐσεβείας καὶ βίον ἔχωμεν καθαρόν. Ἐὰν δὲ
πλημμελῶς καὶ ἀμετανοήτως ζῶμεν, ἀκούσομεν παρ᾽ αὐτοῦ· Ἰδοὺ ἀφίεται
ὁ οἶκος ὑμῶν ἔρημος, καὶ ἐγκαταλειφθησόμεθα, ἵν᾽ εἴπω πάλιν τὸ τῆς
Γραφῆς· Ὡς σκηνὴ ἐν ἀμπελῶνι, καὶ ὡς ὁπωροφυλάκιον ἐν σικυηράτῳ, ὅταν
τοῦ καιροῦ τῆς χρείας παρῳχηκότος, μηδὲν χρηστὸν ἐναποκείμενον ἔχωσιν.
2. Καθώς, λοιπόν, ὁ καθένας
ἀπὸ ἐμᾶς ἔχει οἶκο καὶ συγγενικὸ περιβάλλον καὶ ἐὰν ἴσως τύχῃ καὶ
ἀγρόκτημα καὶ ἀμπέλι, ἀκόμα δὲ καὶ ζῶα καὶ ὑπάρχοντα καὶ διάφορα
πολύτιμα πράγματα, κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο, ἐξαιτίας τῆς φιλανθρωπίας
Του, ὁ Θεός, ἐμᾶς διαποιμαίνει, ἀντὶ ὅλων αὐτῶν· διότι, λέγει ὁ Ἀπόστολος,
ἐμεῖς εἴμαστε ὁ οἶκος τοῦ Θεοῦ, ἐὰν ὅμως κρατήσαμε σταθερὴ μέχρι
τέλους τὴν ὁμολογία καὶ τὸ καύχημα τῆς ἐλπίδος· ὑποδεικνύοντας [ὁ
Ἀπόστολος] μὲ τὴν μὲν ὁμολογία τὴν εὐσέβεια, [δηλαδή, τὴν ὀρθοδοξία
τῆς πίστεως], μὲ τὸ καύχημα δὲ τῆς ἐλπίδος [ὑποδεικνύοντας] τὸν θεάρεστο βίο· καθὼς καὶ ὁ Θεὸς διὰ
μέσου τοῦ Προφήτου εἶπε: « νὰ γίνεσθε ἅγιοι, διότι ἐγὼ εἶμαι ἅγιος.
Καὶ ὁ Ἰωάννης, ὁ ὁποῖος ἦταν ἀγαπητὸς στὸν Χριστὸ διδάσκει λέγοντας:
ἀκόμη δὲν φανερώθηκε τί θὰ εἴμαστε, γνωρίζουμε ὅμως ὅτι, ὅταν φανερωθῇ,
θὰ εἴμαστε ὅμοιοι μ᾽ Αὐτόν. Καὶ καθένας, ὁ ὁποῖος ἔχει αὐτὴ τὴν ἐλπίδα
ἁγνίζει τὸν ἑαυτό του, καθόσον Ἐκεῖνος [ὁ Χριστός] εἶναι ἀγνός. Ἑπομένως
εἴμαστε καὶ παραμένουμε οἶκος Ἐκείνου,
ὁ ὁποῖος εἶπε: θὰ κατοικήσω μεταξὺ αῦτῶν καὶ ἐντὸς αὐτῶν καὶ θὰ περιπατήσω
ἀνάμεσά τους καὶ θὰ εἶμαι ὁ Θεός τους, ἐὰν μαζὶ μὲ τὴν εὐσέβεια [δηλαδὴ
τὴν ὀρθὴ πίστι] ἔχουμε καὶ καθαρὸ βίο. Ἐὰν ὅμως ζοῦμε ἐφάμαρτα καὶ
ἀμετανόητα, θὰ ἀκούσωμε ἀπὸ Αὐτόν: ἰδοὺ ἀφήνεται ὁ οἶκος σας ἔρημος
καὶ θὰ ἐγκαταλειφθοῦμε, γιὰ νὰ πῶ πάλι τὸ [σχετικὸ χωρίο] τῆς [Ἁγίας]
Γραφῆς: ὅπως καλύβη σὲ ἀμπελῶνα καὶ ὅπως ἀποθήκη ὁπωρῶν μέσα σὲ ἀγρό,
ὅταν, ἕνεκα τοῦ ὅτι ἔχει παρέλθη ἡ ἐποχὴ τῆς χρησιμότητός [τους],
δὲν ἔχουν ἐντός τους φυλαγμένο κανένα ἀγαθό.
3. Ὅτι δὲ καὶ
ὡς συγγενεῖς ἡμᾶς ἡγεῖται ὁ Κύριος, αὐτὸς ἐστὶν ὁ λέγων· Ὃς ἂν ποιήσῃ
τὸ θέλημα τοῦ Πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς, οὗτος καὶ ἀδελφός μου καὶ ἀδελφή
μου καὶ μήτηρ μου ἐστιν. Ὁρᾶτε τί τὸ προξενοῦν ἡμῖν τὴν ἀνωτάτω συγγένειαν;
ὁ θεοφιλὴς βίος, ἡ ἐν ἀρεταῖς ζωή, τὸ κατὰ τὰς θείας ἐντολὰς πολιτεύεσθαι·
τοῦτο γάρ ἐστι τὸ θέλημα τοῦ ἀνωτάτω Πατρός. Ὁ δὲ μὴ ποιῶν τὸ θέλημα
τοῦ ἀνωτάτω καὶ οὐρανίου Πατρὸς τοσοῦτον ἀπέχει τῆς πρὸς αὐτὸν συγγενείας,
ὡς καὶ πρὸς τὸν ἀντικείμενον ἔχειν τὴν τοῦ γένους ἀναφοράν· διὸ καὶ ὁ
Κύριος τοῖς Ἰουδαίοις ἔλεγεν· Ὑμεῖς ἐκ τοῦ πατρὸς ὑμῶν τοῦ διαβόλου
ἐστέ, καὶ τὰς ἐπιθυμίας αὐτοῦ θέλετε ποιεῖν. Αὐτῶν δὲ λεγόντων εἶναι
τέκνα τοῦ Ἀβραάμ, πρὸς αὐτοὺς πάλιν ἔλεγεν· Εἰ τέκνα τοῦ Ἀβραὰμ ἦτε,
τὰ ἔργα τοῦ Ἀβραὰμ ἐποιεῖτε ἄν. Ἀμπελὼν δὲ Κυρίου Σαβαώθ, ὁ οἶκος
Ἰσραήλ ἐστι, κατὰ τὸν Ἠσαΐαν, δηλονότι πάντες οἱ τῆς εὐσεβείας ἐπιγνώμονες.
3. Ὅσον ἀφορᾶ δὲ καὶ τὸ ὅτι
ὁ Κύριος μᾶς θεωρεῖ ὡς συγγενεῖς, ὁ Ἴδιος εἶναι ἐκεῖνος, ὁ ὁποῖος λέγει:
ἐκεῖνος, ὁ ὁποῖος θὰ ποιήσῃ τὸ θέλημα τοῦ Πατέρα μου στοὺς οὐρανούς,
αὐτὸς εἶναι καὶ ἀδελφός μου καὶ ἀδελφή μου καὶ μητέρα μου. Δεῖτε ποιὸ
[εἶναι] ἐκεῖνο, τὸ ὁποῖο προξενεῖ σὲ μᾶς τὴν ὑψίστη [μετὰ τοῦ Θεοῦ
Πατρὸς] συγγένεια: ὁ θεοφιλὴς βίος, ἡ μὲ ἀρετὲς ζωή, τὸ νὰ ἐνεργῇ
[κανείς], σύμφωνα μὲ τὶς θεῖες ἐντολές· διότι αὐτὸ εἶναι τὸ θέλημα
τοῦ Ὑψίστου [Θεοῦ] Πατρός. Ἐκεῖνος, ὅμως, ὁ ὁποῖος δὲν κάνει τὸ θέλημα
τοῦ ὑψίστου [Θεοῦ] καὶ οὐρανίου Πατρὸς τόσο πολὺ ἀπέχει ἀπὸ τὴν συγγένεια
πρὸς Αὐτόν, ὅσο μάλιστα νὰ ἔχῃ τὴν σχέσι τοῦ γένους, [υἱικὸ συγγενικό
δεσμό] μὲ τὸν ἀντικείμενο [διάβολο]. Γι᾽ αὐτὸ καὶ ὁ Κύριος ἔλεγε
στοὺς Ἰουδαίους: Ἐσεῖς εἶστε ἀπὸ τὸν πατέρα σας, τὸν διάβολο καὶ θέλετε
νὰ κάνετε τὶ ἐπιθυμίες αὐτοῦ. Καθὼς δὲ αὐτοὶ ἔλεγαν, ὅτι εἶναι τέκνα
τοῦ Ἀβρααάμ, ἔλεγε πάλι πρὸς αὺτούς: Ἐὰν εἴσασταν τέκνα τοῦ Ἀβρααάμ,
θὰ κάνατε τὰ ἔργα τοῦ Ἀβραάμ. Καὶ ἀμπελώνας τοῦ Κυρίου Σαβαὼθ εἶναι
ὁ οἶκος Ἰσραήλ, σύμφωνα μὲ τὸν Ἠσαΐα, δηλαδὴ ὅλοι ἐκεῖνοι, ποὺ γνωρίζουν
καλὰ [καὶ ἐξ ἐμπειρίας] τὴν εὐσέβεια.
4. Ἀλλ᾽ ὁ ἀμπελὼν οὗτος τυγχάνει μὲν ἐπιμελείας
καὶ τῆς παρὰ τοῦ Θεοῦ κηδεμονίας, ὅταν φέρῃ καρπὸν θεοφιλῆ· ἂν δὲ ἀκάνθας
ἀντὶ σταφυλῆς ποιήσῃ, τουτέστι τὰ κέντρα τοῦ θανάτου, ἅπερ εἰσὶν αἱ
ἁμαρτίαι, ἀφήνεται ἀτημέλητος, καὶ εἰς καταπάτημα τοῖς ὄντως θηρίοις
καὶ πονηροῖς δαίμοσι προτίθεται, καὶ πυρὶ παραδίδοται εἰς καῦσιν·
διὸ καὶ ὁ Κύριος πρὸς τοὺς οἰκείους μαθητὰς εἰπών· Ἐγώ εἰμι ἡ ἄμπελος,
ὑμεῖς τὰ κλήματα, ὁ Πατήρ μου ὁ γεωργός ἐστιν, ἐπήγαγε· Πᾶν κλῆμα ἐν
ἐμοὶ καρπὸν φέρον, καθαίρει αὐτό, ἵνα πλείωνα καρπὸν φέρῃ· τὸ δὲ μὴ
καρπὸν φέρον, καθαίρει αὐτό, ἵνα πλείονα καρπὸν φέρῃ· τὸ δὲ μὴ καρπὸν
φέρον ἐβλήθη ἔξω ὡς τὸ κλῆμα καὶ ἐξηράνθη, καὶ συνάγουσιν αὐτὰ καὶ
εἰς τὸ πῦρ βάλλουσι, καὶ καίεται.
4.
Ἀλλὰ ὁ ἀμπελώνας αὐτὸς ἀπολαμβάνει βέβαια τὴν ἐπιμέλεια καὶ τὴν
πρόνοια ἐκ μέρους τοῦ Θεοῦ, ὅταν ἀποφέρῃ καρπὸ θεοφιλῆ. Ἐάν, ὅμως,
παράξῃ ἀντὶ γιὰ σταφύλια ἀγκάθια, δηλαδὴ τὰ κεντριὰ τοῦ θανάτου, τὰ
ὁποῖα βέβαια εἶναι οἱ ἁμαρτίες, ἐγκαταλείπεται ἀφρόντιστος καὶ
ἐκτίθεται γιὰ νὰ κατασυντρηβῇ ἀπὸ τὰ ὄντως θηρία, δηλαδὴ τοὺς πονηροὺς
δαίμονες καὶ παραδίδεται στὴν φωτιὰ γιὰ νὰ καῇ. Γι᾽ αὐτὸ καὶ ὁ Κύριος,
ὅταν εἶπε πρὸς τοὺς μαθητές του: «Ἐγὼ εἶμαι ἡ ἄμπελος, ἐσεῖς τὰ κλήματα·
ὁ Πατέρας μου εἶναι ὁ γεωργός», προσέθεσε: «κάθε κλῆμα, ἑνωμένο μὲ
μένα, τὸ ὁποῖο φέρει καρπό, [ὁ Πατέρας μου, ὁ γεωργός] τὸ καθαρίζει,
γιὰ νὰ ἀποφέρῃ περισσότερο καρπό· ἐκεῖνο ὅμως [τὸ πρόσωπο – ὁ πιστός],
τὸ ὁποῖο δὲν φέρει καρπό, ἐρίφθη ἔξω, ὅπως τὸ κλῆμα, καὶ ἐξεράθη
καὶ τὰ συνάζουν καὶ [τὰ] ρίχνουν στὴν
φωτιά καὶ καίγεται.
5. Ὅτι δὲ καὶ ὡς ποίμνιον οἰκεῖον ἡμᾶς ἡγεῖται ὁ
ποιήσας ἡμᾶς, πρὸς τὸν κορυφαῖον τοῦ κορυφαίου χοροῦ τῶν ἀποστόλων
ἔλεγε· Πέτρε, φιλεῖς με; ποίμαινε τὰ ἀρνία μου, ποίμαινε τὰ πρόβατά
μου· πάντες γὰρ ἡμεῖς ὡς πρόβατα ἐπλανήθημεν, καὶ ἀπολώλαμεν ὡς
δραχμή, διαπεσοῦσα τῆς δεσποτικῆς χειρός· ἀλλ᾽ ἦλθεν ὁ ποιμὴν ὁ καλός,
ὁ φύσει δεσπότης, ἀνεζήτησεν, εὖρεν, ἔσωσεν, ἑαυτῷ συνῆψεν ἀῤῥήτως.
5. Ἐπειδὴ ὅμως Ἐκεῖνος,
ὁ ὁποῖος μᾶς δημιούργησε, μᾶς θεωρεῖ ἀκριβῶς ὡς δικό του ποίμνιο, ἔλεγε
πρὸς τὸν κορυφαῖο τοῦ κορυφαίου χοροῦ τῶν Ἀποστόλων, [δηλαδή, πρὸς
τὸν Ἀπόστολο Πέτρο]: «Πέτρε μὲ ἀγαπᾶς;
Ποίμενε τὰ ἀρνία μου, ποίμαινε τὰ πρόβατά μου». Διότι ἐμεῖς ὅλοι
πλανηθήκαμε, ὅπως τὰ πρόβατα καὶ χανόμαστε, ὅπως ἡ δραχμή, ποὺ ξέφυγε ἔξω ἀπὸ τὸ χέρι τοῦ Δεσπότου
[Χριστοῦ]. Ἀλλὰ ἦρθε ὁ καλὸς ποιμένας, ὁ φυσικῶς κύριος [της], [τὴν] ἀναζήτησε,
[τὴν] βρῆκε, [τὴν] ἔσωσε, [τὴν] ἕνωσε
μὲ τὸν ἑαυτόν [Του] ἀρρήτως.
6. Ἑπώμεθα
οὖν, ἀδελφοί, τῷ καλῷ ποιμένι Χριστῷ, πρὸς νομὰς εἰσάγοντι καὶ μάνδρας
ζωῆς αἰωνίου. Φυλάξωμεν διὰ τῶν ἀρετῶν τὴν πρὸς αὐτὸν εἰκόνα τε καὶ
ὁμοίωσιν, ἵνα μὴ τῆς ζωηφόρου χειρὸς ἐκπέσωμεν. Καρποφορήσωμεν
αὐτῷ δι᾽ ἔργων ἀγαθῶν, ἵνα ἀμπελὼν Κυρίου Σαβαὼθ ὦμεν, καὶ νεόφυτον
ἠγαπημένον. Ποιῶμεν τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ τὸ ἀγαθόν, καὶ εὐάρεστον,
καὶ τέλειον, ἵνα πατέρα τοῦτον πλουτήσωμεν. Καθάρωμεν ἑαυτοὺς ἀπὸ
παντὸς μολυσμοῦ σαρκὸς καὶ πνεύματος, ἵνα οἶκος Θεοῦ χρηματίσωμεν·
ὃς οὐ μόνον ὡς ἀμπελῶνα καὶ οἶκον, ἀλλὰ καὶ ὡς ἀγρὸν οἰκεῖον καὶ κατεσπαρμένην
ἄρουρα ἔχων τὸ ἡμέτερον γένος.
6. Ἂς ἀκολουθήσωμε, λοιπόν,
ἀδελφοὶ τὸν καλὸ πομένα Χριστό, γιατὶ μᾶς ὁδηγεῖ μέσα σὲ μάνδρες ζωῆς
αἰωνίου. Ἂς φυλάξουμε μὲ τὶς ἀρετὲς τὴν σύμφωνη μ᾽ Αὐτὸν καὶ εἰκόνα
καὶ ὁμοίωσι, γιὰ νὰ μὴν ριφθοῦμε ἐξω ἀπὸ τὸ ζωηφόρο χέρι [τοῦ Κυρίου
Ἰησοῦ]. Ἂς παράξωμε καρποὺς σ᾽ Αὐτὸν, διὰ ἀγαθῶν ἔργων, γιὰ νὰ εἴμαστε
ἀμπελώνας τοῦ Κυρίου Σαβαὼθ καὶ ἀγαπημένο
εὔφορο χωράφι. Ἂς ἐκτελοῦμε τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, τὸ ἀγαθὸ καὶ εὐάρεστο
καὶ τέλειο, γιὰ νὰ ἀποκτήσωμε, ὡς πολύτιμο θησαυρό, Αὐτὸν [τὸν Θεό],
γιὰ πατέρα. Ἂς καθαρίσωμε τοὺς ἑαυτούς
μας ἀπὸ κάθε μολυσμὸ τῆς σάρκας καὶ τοῦ πνεύματος, γιὰ νὰ κληθοῦμε οἶκος
Θεοῦ· ὁ ὁποῖος [Θεὸς λέει στὸ Εὐαγγέλιο],
ὅτι ἔχει τὸ γένος μας ὄχι μόνο ὡς ἀμπελῶνα καὶ οἶκο ἀλλὰ καὶ ὡς δικό
του ἀγρό καὶ ὁλοσπαρμένο χωράφι.
7. Ὡμοιώθη, φησίν, ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν ἀνθρώπῳ,
σπείραντι καλὸν σπέρμα ἐν τῷ ἀγρῷ αὐτοῦ· ἐν δὲ τῷ καθεύδειν τοὺς ἀνθρώπους,
ἦλθεν ὁ ἐχθρὸς αὐτοῦ καὶ ἔσπειρε ζιζάνια ἀνὰ μέσον τοῦ σίτου, καὶ ἀπῆλθεν.
Οὐκ ἀκαίρως δὲ ταύτην ὁ λόγος ἤνεγκεν εἰς μέσον τὴν παραβολήν· ἔνι
γὰρ δι᾽ αὐτῆς ἀποδοῦναι τὸ χρέος, καὶ πληρῶσαι τὴν ὑπόσχεσιν, ἣν ἐν
τῇ πρὸς ταύτης ὁμιλίᾳ πρὸς τὴν ἡμετέραν ἀγάπην ἐποιησάμην. Διδάσκων
γὰρ ὑμᾶς περὶ λογικοῦ τε καὶ πνευματικοῦ θέρους, θεριστὰς μὲν εἶναι
τοῦ πνευματικοῦ θέρους, ὅ ἐστιν ἡ ἀπὸ ἀπιστίας εἰς πίστιν μετάστασις,
τοὺς ἱεροὺς ἀποστόλους καὶ τοὺς αὐτῶν διαδόχους, καὶ μέχρις ἡμῶν κατὰ
γενεὰς διδασκάλους τῆς εὐσεβείας, εἶπόν τε καὶ ὑπέδειξα· τοῦ δὲ λογικοῦ
θέρους, ὅπερ ἐστὶν ἡ ἐνταῦθα πρὸς τὸν μέλλοντα βίον ἡμῶν ἑκάστου μετάθεσις,
θεριστὰς μὲν τοὺς ἁγίους ἀγγέλους ἔφην εἶναι τοῦ Θεοῦ, καὶ πλέον ἔχειν
τῶν ἀποστόλων, ὅτι καὶ μετὰ τὸν θερισμὸν ἐκλέγονται καὶ διαχωρίζουσιν,
ἀνὰ μέρος μὲν τοὺς ἀγαθούς, ἀνὰ μέρος δὲ τοὺς πονηρούς· καὶ τοὺς μὲν ἀγαθοὺς
προπέμπουσιν εἰς τὴν τοῦ Θεοῦ βασιλείαν, τοὺς δὲ πονηροὺς ῥίπτουσιν
εἰς τὴν γέεναν τοῦ πυρός.
7.
Λέει [ὁ Θεὸς στὸ Εὐαγγέλιο]: «ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν ἔγινε ὅμοια
μὲ ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος ἔσπειρε καλὸ σπόρο στὸν ἀγρό του. Τὴν ὥρα ὅμως,
ποὺ οἱ ἄνθρωποι [Του] ἐκοιμῶντο, ἦρθε ὁ ἐχθρός Του καὶ ἔσπειρε ζιζάνια
ἀνάμεσα στὸ σιτάρι καὶ ἔφυγε». Καὶ δὲν ἔχει φέρει ὁ λόγος [μου]
ἐνδιαμέσως ἄκαιρα τὴν παραβολή. Διότι εἶναι δυνατὸν δι᾽ αὐτῆς [τῆς παραβολῆς]
νὰ ξεπληρώσω τὸ χρέος καὶ νὰ ἐκπληρώσω τὴν ὑπόσχεσι, τὴν ὁποία στὸ
κήρυγμά [μου] ἔκανα στὴν ἀγάπη Σας, σχετικὰ μ᾽ αὐτήν [τὴν παραβολὴ καὶ τὴν
ἐρμηνεία της]. Διότι διδάσκοντάς σας
καὶ γιὰ τὸν λογικὸ καὶ γιὰ τὸν πνευματικὸ θερισμό [τὴν πνευματικὴ
συγκομιδή], καὶ εἶπα καὶ παρουσίασα, ὅτι θεριστὲς τοῦ πνευματικοῦ θερισμοῦ
εἶναι οἱ ἱεροὶ ἀπόστολοι καὶ οἱ διάδοχοί τους καὶ διδάσκαλοι τῆς εὐσεβείας,
κατὰ γενεὲς μέχρις ἐμᾶς, ὁ ὁποῖος
[θερισμός] εἶναι ἡ μετάθεσι ἀπὸ τὴν ἀπιστία στὴν πίστι. Εἶπα δὲ ὅτι
τοῦ λογικοῦ θερισμοῦ, ὁ ὁποῖος ἀκριβῶς εἶναι ἡ ἐδῶ μετάθεσι τοῦ καθενός
μας πρὸς τὴν μέλλουσα ζωή, - [αὐτοῦ τοῦ θερισμοῦ] θεριστὲς εἶναι μὲν
οἱ ἅγιοι ἄγγελοι τοῦ Θεοῦ καὶ κατέχουν [ἐξουσία] περισσότερο ἀπὸ τοὺς ἀποστόλους,
διότι καὶ μετὰ τὸν θερισμὸ συλλέγουν καὶ διαχωρίζουν τοὺς ἀγαθούς
μὲν στὴν θέσι [τους], στὴν δὲ [δική τους] θέσι τοὺς πονηρούς. Καὶ τοὺς μὲν
ἀγαθοὺς ἀποστέλλουν στὴν βασιλεία τοῦ Θεοῦ, τοὺς δὲ πονηροὺς ρίχνουν
στὴν γέενα τοῦ πυρός.
8. Εἶπον οὖν ταῦτα πρώην, οὐκ ἔδειξα δέ, ἀλλ᾽ ὑπεσχέθην,
τοῦ Θεοῦ καιρὸν καὶ λόγον δόντος, τὴν παράστασιν δώσειν, ἥτις ἱκανῶς
ἔσται νῦν ἀποδεδομένη διὰ τῆς τοῦ Κυρίου ταύτης παραβολῆς· Ἰδόντες
γάρ, φησίν, οἱ δοῦλοι τοῦ Κυρίου τὰ ζιζάνια ἐν τῷ ἀγρῷ, εἶπον τῷ Κυρίῳ·
Θέλεις ἀπελθόντες συλλέξωμεν ταῦτα; Ὁ δὲ εἶπεν, Οὔ, μήποτε συλλέγοντες
τὰ ζιζάνια, ἐκριζώσητε ἅμα αὐτοῖς τὸν σῖτον· ἐν δὲ τῷ καιρῷ τοῦ θερισμοῦ
ἐρῶ τοῖς θερισταῖς· Συλλέξατε πρῶτον τὰ ζιζάνια, καὶ δήσατε εἰς δέσμας,
πρὸς τὸ κατακαῦσαι, τὸν δὲ σῖτον συνάγετε εἰς τὴν ἀποθήκην μου.
8.Εἶπα, λοιπόν, τώρα μόλις
αὐτά· δὲν [τὰ] ἐρμήνευσα, ὅμως ἀλλὰ ὑποσχέθηκα ὅτι, ὅταν ὁ Θεὸς δώσῃ
εὐκαιρία καὶ λόγο, θὰ παρουσιάσω τὴν τοποθέτησί [μου σχετικά], ἡ ὁποία
θὰ εἶναι ἐπαρκῶς ἐξηγημένη, τώρα ἀμέσως, δι᾽ αὐτῆς τῆς παραβολῆς τοῦ
Κυρίου. Ἀφοῦ εἶδαν, λοιπόν, λέγει [ἡ παραβολή], οἱ δοῦλοι τοῦ Κυρίου
στὸν ἀγρὸ τὰ ζιζάνια, εἶπαν στὸν Κύριο: Θέλεις νὰ πᾶμε νὰ τὰ μαζέψουμε; Καὶ Ἐκεῖνος εἶπε: Ὄχι, μήπως τυχὸν
μαζεύοντας τὰ ζιζάνια, ξεριζώσετε μαζὶ μ᾽ αὐτὰ τὸ σιτάρι· ἀλλὰ
τὸν καιρὸ τοῦ θερισμοῦ θὰ πῶ στοὺς θεριστές: Μαζεύσατε πρῶτα τὰ ζιζάνια
καὶ δέστε [τα] σὲ δεμάτια, γιὰ νὰ [τὰ] κατακαύσετε, τὸ δὲ σιτάρι μαζεύσατέ
[το] στὴν ἀποθήκη μου.
9. Τὰ μὲν ζιζάνιά
εἰσιν, ὡς καὶ ὁ Κύριός φησιν, οἱ υἱοὶ τοῦ πονηροῦ· ἐκ γὰρ τῆς ὁμοιότητος
τῶν ἔργων τὸν χαρακτῆρα ἐκείνου φέροντες, σπέρματά τε αὐτοῦ καὶ υἱοποίητοι
διατελοῦσιν αὐτῷ. Ὁ δὲ καιρὸς τοῦ θερισμοῦ συντέλεια τοῦ αίῶνος τούτου
ἐστίν· εἰ γὰρ καὶ πόῤῥωθεν ἤρξατο, καὶ νῦν ἐνεργεῖται διὰ τοῦ θανάτου,
ἀλλὰ τότε τὸ πέρας λαμβάνει πᾶν. Οἱ δὲ θερισταὶ ἄγγελοί εἰσιν· οὗτοι
γάρ εἰσι, καὶ μάλιστα τηνικαῦτα, οἱ τοῦ ἐπουρανίου βασιλέως διάκονοι·
Ὥσπερ γάρ, φησί, συλλέγεται τὰ ζιζάνια, καὶ πυρὶ κατακαίεται, οὕτως
ἔσται ἐν τῇ συντελείᾳ τοῦ αἰῶνος τούτου· ἀποστελεῖ ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου.
Ὁ αὐτὸς δέ ἐστι καὶ Υἱὸς τοῦ ἀνωτάτω Πατρός· Ἀποστελεῖ οὖν οὗτος
τοὺς ἀγγέλους αὐτοῦ, καὶ συλλέξουσιν ἐκ τῆς βασιλείας αὐτοῦ πάντα τὰ
σκάνδαλα.
9. Τὰ μὲν ζιζάνια εἶναι, ὅπως καὶ ὁ Κύριος
λέει, οἱ υἱοὶ τοῦ πονηροῦ [διαβόλου]· διότι ἀφοῦ παρουσιάζουν τὰ
χαρακτηριστικὰ ἐκείνου, ἕνεκα τῆς ὁμοιότητος τῶν ἔργων [τους] εἶναι
καὶ σπέρματά του καὶ υἱοθετημένοι ἀπ᾽ αὐτόν. Ὁ δὲ καιρὸς τοῦ θερισμοῦ
εἶναι ἡ συντέλεια τοῦ αἰῶνος. Διότι ἂν καὶ ἀπὸ πολλοῦ χρόνου ξεκίνησε
[ὁ θερισμός] καὶ τώρα ἐνεργεῖται διὰ τοῦ θανάτου, ἀλλὰ τότε τὸ καθετὶ
λαμβάνει τὸ τέλος. Οἱ δὲ θεριστὲς εἶναι ἄγγελοι· διότι αὐτοὶ εἶναι
καὶ μάλιστα κατ᾽ έκεῖνο τὸν καιρὸ [τῆς συντελείας], οἱ διάκονοι τοῦ
ἐπουρανίου βασιλέως. Διότι, ὅπως ἀκριβῶς, λέει [ἡ παραβολή], μαζεύονται
τὰ ζιζάνια καὶ κατακαίονται στὴν φωτιά, ἔτσι θὰ εἶναι στὴν συντέλεια
αὐτοῦ τοῦ αἰῶνος. Θὰ ἀποστείλει ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ ἴδιος δὲ εἶναι καὶ Υἱὸς τοῦ Ὑψίστου Πατρός. Θὰ ἀποστείλει,
λοιπόν, τοὺς ἀγγέλους Αὑτοῦ, νὰ μαζέψουν ἀπὸ τὴν βασιλεία Του ὅλα τὰ
σκάνδαλα [ὅλους τοὺς πειρασμοὺς καὶ ὅσους τοὺς προκαλλοῦν].
10. Ὁ γὰρ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, ὡς μὲν Θεὸς
πάντων ἐστὶ δεσπότης καὶ βασιλεύς, οὐρανοῦ τε καὶ γῆς καὶ τῶν ὑπὲρ τὸν
οὐρανόν· ὡς δὲ ἄνθρωπος δι᾽ ἡμᾶς γεγονώς, καὶ διὰ τοῦ σταυροῦ καθελὼν
τὸν δι᾽ ἀπάτης δουλωσάμενον τὸ ἡμέτερον γένος, ἡμᾶς τε δι᾽ ἑαυτοῦ
λυτρωσάμενος, καὶ προσαγαγὼν τῷ ἰδίῳ γεννήτορι, βασιλείαν οἰκείαν
ἔχει τὸ ἀνθρώπινον γένος, μάλιστα δὲ τὴν ἐκ παντὸς γένους ἱερὰν Ἐκκλησίαν.
Ἀποστελεῖ οὖν οὗτος τοὺς ἀγγέλους αὐτοῦ, καὶ συλλέξουσιν ἐκ τῆς βασιλείας
αὐτοῦ ταύτης πάντα τὰ σκάνδαλα, καὶ τοὺς ποιοῦντας τὴν ἀνομίαν, τοὺς
αἱρετικοὺς δηλονότι, καὶ τοὺς μὴ διὰ μετανοίας τῶν ἔργων ἀποστάντας
τῆς ἁμαρτίας· πᾶσα γὰρ ἁμαρτία ἀνομία ἐστί· συλλέξαντες οὖν τούτους,
βαλοῦσιν εἰς τὴν κάμινον τοῦ πυρός· ἐκεῖ ἔσται ὁ κλαυθμὸς καὶ ὁ βρυγμὸς
τῶν ὀδόντων. Βλέπετε, ἀδελφοί, θερισμὸν καὶ χωρισμὸν ὄντως φρικωδέστατον
καὶ δεινότατον! Ἀληθῶς δὲ ἄρα καὶ τοὺς ἀγγέλους εἶναι τοὺς τοῦ θερισμοῦ τούτου θεριστάς, καὶ τῶν ἀποστόλων
ἔχειν τι πλέον ἐλέγομεν ἡμεῖς.
10. Διότι ὁ Κύριος μας, Ἰησοῦς
Χριστός, ὡς Θεὸς μέν, εἶναι κυρίαρχος καὶ βασιλεὺς τῶν πάντων, καὶ τοῦ
οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς καὶ τῶν ὑπεράνω τοῦ οὐρανοῦ· ὡς δὲ ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος
γιὰ χάρι μας ἔχει γίνει καὶ ἀφάνισε μὲ τὸν σταυρό [Του] ἐκεῖνον, ποὺ
μὲ ἀπάτη ὑποδούλωσε τὸ γένος μας καὶ ἐμᾶς [μᾶς] λύτρωσε μέσῳ τοῦ ἑαυτοῦ Του καὶ μᾶς προσέφερε
στὸν δικό Του γεννήτορα, [ὡς Αὐτός, λοιπόν, ὁ ἄνθρωπος] ἔχει βασιλεία
του τὸ ἀνθρώπινο γένος, μάλιστα, δὲ τὴν [συναποτελουμένη] ἀπὸ κάθε
γένος ἱερὰ Ἐκκλησία. Θὰ ἀποστείλῃ, λοιπόν, Αὐτὸς τοὺς ἀγγέλους του
καὶ θὰ μαζέψουν ἀπὸ τὴν βασιλεία του ὅλα τὰ σκάνδαλα της καὶ ἐκείνους,
ποὺ κάνουν τὴν ἀνομία, δηλαδή, τοὺς αἱρετικοὺς καὶ ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι
δὲν ἀποξενώθηκαν, διὰ τῆς μετανοίας, ἀπὸ τὰ ἔργα τῆς ἁμαρτίας· διότι
κάθε ἁμαρτία εἶναι ἀνομία. Ἀφοῦ, λοιπόν, θὰ [τοὺς] μαζέψουν αὐτοὺς θὰ τοὺς
βάλλουν στὴν κάμινο τοῦ πυρός. Ἐκεῖ θὰ εἶναι ὁ κλαυθμὸς καὶ ὁ ὁ τριγμὸς
τῶν ὀδόντων. Κοιτᾶτε, ἀδελφοί, θερισμὸ
καὶ χωρισμὸ πραγματικὰ τρομακτικώτατο καὶ φρικτώτατο! Καὶ ἑπομένως
ἐμεῖς σωστὰ λέγαμε, ὅτι οἱ ἄγγελοι εἶναι οἱ θεριστὲς αὐτοῦ τοῦ θερισμοῦ
καὶ ὅτι ἔχουν κάτι περισσότερο ἀπὸ τοὺς Ἀποστόλους.
11. Ἰδόντες
οὖν οἱ δοῦλοι τοῦ Κυρίου, τουτέστιν οἱ ἄγγελοι τοῦ Θεοῦ, τὰ ζιζάνια
ἐν τῷ ἀγρῷ, τουτέστι τοὺς δυσεβεῖς καὶ πονηροὺς ἀνθρώπους συνδιάγοντας
μετὰ τῶν ἀγαθῶν, καὶ τῇ Ἐκκλησίᾳ τοῦ Χριστοῦ, καὶ αὐτοὺς συμβιωτεύοντας,
εἶπον τῷ Κυρίῳ· Θέλεις ἀπελθόντες συλλέξωμεν αὐτά; τουτέστιν διὰ
τοῦ θανάτου ἐξάρωμεν αὐτοὺς ἀπὸ τῆς γῆς; Ὁ δὲ Κύριος πρὸς αὐτοὺς εἶπεν·
Οὔ, μή ποτε συλλέγοντες τὰ ζιζάνια ἐκριζώσητε ἅμα αὐτοῖς τὸν σῖτον.
11. Ὅταν εἶδαν, λοιπόν, οἱ
δοῦλοι τοῦ Κυρίου, δηλαδὴ οἱ ἄγγελοι τοῦ Θεοῦ, τὰ ζιζάνια στὸν ἀγρό,
δηλαδή, τοὺς δυσεβεῖς καὶ πονηροὺς ἀνθρώπους νὰ συμβιώνουν μὲ τοὺς ἀγαθοὺς
καὶ τὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ καὶ αὐτοὶ νὰ ζοῦν μαζί τους, εἶπαν στὸν Κύριο.
Θέλεις νὰ πᾶμε νὰ μαζέψουμε αὐτὰ [τὰ ζιζάνια]; Δηλαδή, διὰ μέσου τοῦ θανάτου νὰ βγάλουμε αὐτοὺς
ἀπὸ τὴν γῆ; Ὁ δὲ Κύριος εἶπε σ᾽ αὐτούς: Ὄχι, μήπως τυχὸν μαζεύοντας
τὰ ζιζάνια, ξεριζώσετε μαζὶ μ᾽ αὐτὰ τὸ σιτάρι.
12. Πῶς οὖν,
εἴπερ συνέλεγον αὐτοῖς τὰ ζιζάνια, εἴπερ συνεκκόπτοντες διὰ τοῦ θανάτου
τοὺς πονηροὺς ἐχώριζον ἀπὸ τῶν δικαίων, συνέβαινε καὶ τὸν σῖτον, ἤτοι
τοὺς ἀγαθοὺς τῶν ἀνθρώπων ἐκριζοῦσθαι; Πολλοὶ τῶν δυσσεβῶν καὶ τῶν ἁμαρτωλῶν
συνδιάγοντες τοῖς εὐσεβῶς καὶ δικαίως βιοῦσι, χρόνῳ ποτὲ μεταβάλλονται
τῇ μετανοίᾳ, καὶ μεταμανθάνουσι τὴν εὐσέβειαν καὶ τὴν ἀρετήν, καὶ
ἀντὶ ζιζανίων σῖτοι γίνονται· καὶ οὕτω συνέβαινεν ἐν τῇ συλλογῇ
τῶν ζιζανίων συνεκριζοῦσθαι καὶ τὸν σῖτον, εἴπερ ἀνάρπαστοι παρὰ
τῶν ἀγγέλων πρὸ τῆς μετανοίας ἐγένοντο. Ἀλλὰ καὶ πολλοὶ πονηροὶ ὄντες,
τέκνα ἢ ἔγγονα ἀπεγέννησαν ἀγαθῆς προαιρέσεως· διὰ τοῦτο ὁ πάντα
πρὶν γενέσεως εἰδὼς οὐκ ἐνέδωκεν ἐκριζωθῆναι πρὸ καιροῦ τὰ ζιζάνια·
Ἐν δὲ τῷ καιρῷ τοῦ θερισμοῦ, φησίν, ἐρῶ τοῖς θερισταῖς· Συλλέξατε πρῶτον
τὰ ζιζάνια, καὶ δήσατε αὐτὰ εἰς δεσμὰς πρὸς τὸ κατακαῦσαι· τὸν δὲ σῖτον
συναγάγετε εἰς τὴν ἀποθήκην μου.
12. Πῶς, λοιπόν, ἐὰν πράγματι
αὐτοὶ μάζευαν τὰ ζιζάνια· ἐὰν κόβοντας μαζί, διὰ τοῦ θανάτου, τοὺς πονηροὺς
[ἀνθρώπους, τοὺς] χώριζαν ἀπὸ τοὺς δικαίους, [πῶς λοιπὸν] θὰ συνέβαινε νὰ ξεριζώνεται καὶ τὸ
σιτάρι, δηλαδή, οἱ ἀγαθοὶ ἄνθρωποι; Πολλοὶ ἀπὸ τοὺς δυσεβεῖς καὶ ἁμαρτωλοὺς
συμβιώνοντας μαζὶ μ᾽ ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι ζοῦν εὐσεβῶς καὶ ἐναρέτως,
μελλοντικὰ κάποτε μεταβάλλονται διὰ τῆς μετανοίας καὶ μαθαίνουν
καλύτερα τὴν εὐσέβεια καὶ τὴν ἀρετὴ καὶ ἀντὶ γιὰ ζιζάνια γίνονται
σιτάρι· καὶ ἔτσι θὰ συνέβαινε, κατὰ τὴν συλλογὴ τῶν ζιζανίων νὰ ξεριζώνεται
καὶ τὸ σιτάρι, ἐὰν πράγματι ἀρπάζονταν βίαια ἀπὸ τοὺς ἀγγέλους,
πρὶν ἀπὸ τὴν μετάνοια. Ἀλλὰ καὶ πολλοὶ ἂν καὶ εἶναι πονηροὶ γέννησαν
παιδιὰ καὶ ἐγγόνια ἀγαθῆς προαιρέσεως. Γι᾽ αὐτὸ Ἐκεῖνος, ὁ ὁποῖος
γνωρίζει τὰ πάντα πρὶν τὴν γέννησι δὲν ἐπέτρεψε νὰ ξεριζωθοῦν πρόωρα
τὰ ζιζάνια. Καὶ κατὰ τὸν καιρὸ τοῦ θερισμοῦ, λέγει [ὁ Θεὸς στὸ Εὐαγγέλιο],
θὰ πῶ στοὺς θεριστές: μαζέψτε πρῶτα τὰ ζιζάνια καὶ δέσατέ τα σὲ δεμάτια
γιὰ νὰ [τὰ] κατακαύσετε. Τὸ δὲ σιτάρι μαζέψτε [το] στὴν ἀποθήκη μου.
13. Τοῦτό ἐστι ἄντικρυς, ὅπερ ἐν ἑτέρῳ φησὶν ὁ
Κύριος, ὅτι· Εἰσελθὼν ὁ βασιλεὺς θεάσασθαι τοὺς ἀνακειμένους, εἶδεν
ἐκεῖ ἄνθρωπον οὐκ ἐνδεδυμένον ἔνδυμα γάμου καὶ εἶπεν αὐτῷ· Ἑταῖρε,
πῶς εἰσῆλθες ὦδε μὴ ἔχων ἔνδυμα γάμου; Ὁ δὲ ἐφημώθη. Τότε εἶπε τοῖς
διακόνοις· Δήσαντες αὐτοῦ χεῖρας καὶ πόδας, ἄρατε αὐτόν, καὶ ἐκβάλετε
εἰς τὸ σκότος τὸ ἐξώτερον· ἐκεῖ ἔσται ὁ κλαυθμὸς καὶ ὁ βρυγμὸς τῶν ὀδόντων·
ὥσπερ γὰρ ἐκεῖ συνῆσαν τοῖς ἀγαθοῖς σπέρμασι τὰ ζιζάνια, οὕτως ἐνταῦθα
συνανέκειτο τοῖς τὰς ἀγαθὰς πράξεις ὡς νυμφικὴν διπλοΐδα περικειμένοις
ὁ τὸν καταφθαρμένον καὶ κατεσπιλωμένον φορῶν χιτῶνα τῆς ἁμαρτίας·
καὶ καθάπερ ἐκεῖ τὰ ζιζάνια πρῶτον δεθῆναι κελεύει ὁ Κύριος, εἴτα
εἰς τὸ πὺρ ἐκεῖνο ῥιφῆναι, οὕτω καὶ ἐνταῦθα, πρῶτον εἰπών, Δήσαντες
αὐτοῦ χείρας καὶ πόδας, εἴτα φησιν, ἐκβάλετε αὐτὸν εἰς τὸ σκότος τὸ ἐξώτερον·
καὶ ἐπήγαγεν ὅπερ καὶ ἐκεῖ, ὅτι ἐκεῖ ἔσται ὁ κλαυθμὸς καὶ ὁ βρυγμὸς
τῶν ὀδόντων.
13. Αὐτὸ εἶναι ἐντελῶς,
ἐκεῖνο τὸ ὁποῖο ἀλλοῦ λέγει ὁ Κύριος, ὅτι: ὅταν εἰσῆλθε ὁ βασιλέας νὰ δῇ τοὺς παρακαθήμενους [στὸ δεῖπνο], εἶδε ἐκεῖ ἄνθρωπο,
ὁ ὁποῖος δὲν φοροῦσε ἔνδυμα γάμου καὶ τοῦ εἶπε: Φίλε, πῶς μπῆκες ἐδῶ,
ἐνῶ δὲν ἔχεις ἔνδυμα γάμου; Ἐκεῖνος δὲ ἔμεινε ἄφωνος. Τότε εἶπε
στοὺς ὑπηρέτες: ἀφοῦ δέσετε τὰ χέρια καὶ τὰ πόδια του, πᾶρτε τον καὶ
βγάλτε [τον] ἔξω, στὸ σκοτάδι τὸ ἐξώτερο. ἐκεῖ θὰ εἶναι ὁ κλαυθμὸς
καὶ ὁ τριγμὸς τῶν ὀδόντων. Διότι ὅπως ἀκριβῶς συνυπῆρχαν μὲ τὰ ἀγαθὰ
σπέρματα τὰ ζιζάνια, κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο ἐδῶ ἐκάθοντο μαζὶ μ᾽ ἐκείνους
οἱ ὁποῖοι περιβάλλονται σὰν νυμφικὸ μανδύα τὶς ἀγαθὲς πράξεις, ἐκεῖνος
ὁ ὁποῖος φορᾶ τὸν καταφθαρμένο καὶ καταλερωμένο χιτῶνα τῆς ἁμαρτίας.
Καὶ ὅπως ἀκριβῶς ἐκεῖ ὁ Κύριος προστάζει πρῶτα νὰ δεθοῦν τὰ ζιζάνια,
ἔπειτα νὰ ριφθοῦν σ᾽ ἐκεῖνο τὸ πύρ
[τῆς γεέννης], κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο καὶ ἐδώ, ἀφοῦ πρῶτα εἶπε νὰ τοῦ δέσετε
τὰ χέρια καὶ τὰ πόδια, ἔπειτα λέγει, βγάλτε τον ἔξω στὸ σκοτάδι τὸ ἐξώτερο.
Καὶ προσέθεσε ἐκεῖνο ἀκριβῶς τὸ ὁποῖο [εἶπε] καὶ ἐκεῖ, ὅτι ἐκεῖ θὰ
εἶναι ὁ κλαυθμὸς καὶ ὁ τριγμὸς τῶν ὀδόντων.
14. Ὥστε τὸ αὐτὸ ἐστι τῇ γεέννῃ τοῦ πυρὸς τὸ σκότος
τὸ ἐξώτερον. Ἀλλὰ πῶς τοῦτο ἀφεγγέστερον ὅν, οὐκ ἐνδότερον σκότος
λέγεται, ἀλλ᾽ ἐξώτερον; Φῶς ἀνέσπερον καὶ ἀληθινὸν καὶ ἀΐδιον, ἐν
ᾧ νῦν εἰσι τῶν δικαίων τὰ πνεύματα, τότε δὲ καὶ μετὰ σώματος οἱ ἅγιοι
ἔσονται, ὁ Θεός ἐστιν· αὐτὸς γάρ ἐστιν ὁ τῆς δικαιοσύνης ἥλιος· τοῦ
ἡλίου δὲ τούτου, καὶ τοῦ παρ᾽ αὐτοῦ φωτός, καὶ νῦν οἱ ζῶντες ἐν άκαθαρσίᾳ
καὶ ἀδικίᾳ ἔξω εἰσίν, ἀλλ᾽ ἔχουσιν ἐνταῦθα τὴν ἐλπίδα τῆς μετανοίας,
καὶ ζῶσι τοῦ αίσθητοῦ νῦν ἀπολαύοντες φωτός, καὶ τῆς ἀπὸ τῶν ἄλλων
κτισμάτων τοῦ Θεοῦ παραμυθίας, τοῦ Θεοῦ φιλανθρώπως ἀνεχομένου
καὶ μακροθύμως ἐκδεχομένου τὴν τούτων ἐπιστροφήν. Οἱ δὲ μὴ μετανοήσαντες
ἐνταῦθα, τότε καὶ τῆς θείας ἀνοχῆς καὶ μακροθυμίας στερηθέντες,
καὶ τῆς ἀπὸ τῶν αἰσθητῶν τοῦ Θεοῦ κτισμάτων ἀπολαύσεως, καὶ οὔτω τοῦ
Θεοῦ ποῤῥωτέρω γεγονότες καὶ αὐτῆς τῆς ἐλπίδος ἀποστερημένοι, τῇ
αἰωνίῳ παραδοθήσονται κολάσει.
14. Ὥστε τὸ σκότος τὸ ἐξώτερο
εἶναι τὸ ἴδιο μὲ τὴν γέεννα τοῦ πυρός. Ἀλλὰ πῶς αυτὸ ἂν καὶ εἶναι σκοτεινότερο, δὲν ὀνομάζεται ἐσώτερο σκοτάδι ἀλλὰ ἐξώτερο; Φῶς ἀνέσπερο
καὶ ἀληθινὸ καὶ αἰώνιο μέσα στὸ ὁποῖο τώρα βρίσκονται τὰ πνεύματα
τῶν δικαίων, τότε δὲ καὶ μαζὶ μὲ τὸ σῶμα [τους] οἱ ἅγιοι θὰ βρίσκονται,
εἶναι ὁ Θεός. Διότι αὐτὸς εἶναι ὁ ἤλιος τῆς δικαιοσύνης [τῆς ὅλης ἀρετῆς].
Ἀπ᾽ αὐτὸν τὸν ἤλιο καὶ ἀπὸ τὸ προερχόμενο ἀπ᾽ αὐτὸν φῶς, αὐτοὶ ποὺ
ζοῦν μὲ ἀκαθαρσία καὶ ἀδικία καὶ τώρα εἶναι ἔξω, ἀλλὰ ἔχουν ἐδῶ
τὴν ἐλπίδα τῆς μετανοίας καὶ ζοῦν ἀπολαμβάνοντας τώρα τὸ αἰσθητὸ
φῶς καὶ τὴν παρηγορία τῶν ἄλλων δημιουργημάτων τοῦ Θεοῦ, διότι ὁ
Θεὸς ἀνέχεται καὶ μακρόθυμα περιμένει τὴν μεταστροφή τους. Ἐκεῖνοι,
ὅμως, οἱ ὁποῖοι ἐδῶ δὲν μετανόησαν, τότε, ἀφοῦ στερηθοῦν καὶ τὴν
θεία ἀνοχὴ καὶ μακροθυμία καὶ τὴν ἀπόλαυσι ἀπὸ τὰ αἰσθητὰ δημιουργήματα
τοῦ Θεοῦ καὶ καθὼς μ᾽ αὐτὸν τὸν τρόπο γίνονται ἀκόμα πιὸ ἀπομακρυσμένοι ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ ἀποστερημένοι
καὶ αὐτῆς τῆς ἐλπίδας, θὰ παραδοθοῦν στὴν αἰώνια κόλασι.
15. Καὶ νῦν μὲν
ἔξω τοῦ ἀληθινοῦ φωτὸς ὄντες, ἐξώτερον δὲ καθάπερ ἔφημεν, τούτου
τότε γεγονότες, καὶ τῷ ἐξωτέρῳ τοῦ ὄντος φωτὸς παραδοθέντες
[recte: παραδοθήσονται] σκότει, καὶ τῇ ἀπαραμυθήτῳ θλίψι καὶ στενοχωρίᾳ,
ὡς καὶ ὁ Ἀπόστολός φησιν, ὅτι· Τὸ χρηστὸν τοῦ Θεοῦ εἰς μετάνοιαν σὲ ἄγει,
κατὰ δὲ τὴν σκληρότητά σου καὶ ἀμετανόητον καρδίαν θησαυρίζεις σεαυτῷ
ὀργὴν ἐν ἡμέρᾳ ὀργῆς καὶ δικαιοκρισίας καὶ ἀποκαλύψεως Θεοῦ. Ὀργὴν
δὲ Κυρίου τίς ὑποίσει; Τίς ὑπομενεῖ τότε τὸν ἔλεγχον καὶ τὴν αἰσχύνην
ἐκείνην, ἣν ὑπέδειξεν ἡμῖν ὁ Κύριος ἐν τῷ Εὐαγγελίῳ διὰ τῆς παραβολῆς,
λέγων πρὸς τὸν ὡς δυσειδὲς ἔνδυμα τῆς ἁμαρτίας περικείμενον· Πῶς εἰσῆλθες
ὧδε μὴ ἔχων ἔνδυμα γάμου; τὸν κεχαριτωμένον τῆς ἀρετῆς κόσμον; κἀκεῖνος
γὰρ ἐφιμώθη, μὴ ἔχων διᾶραι στόμα. Τίς ὑπομενεῖ τότε τὸν ἔλεγχον
καὶ τὴν αἰσχύνην ἐκείνην, τὴν θείαν μετ᾽ ὀργῆς ἀπόφασιν ἐκείνην, καὶ
τὴν τῶν ἀγγέλων εἰς ἐκπλήρωσιν ἐκείνης σφοδροτάτην ὀρμήν, ἀναρπαζόντων
τὸν κατάκριτον ἀπὸ τοῦ χοροῦ τῶν δικαίων, καὶ χωριζόντων τὰ ζιζάνια
ἀπὸ τοῦ σίτου, καὶ δεσμούντων ἀνηλεῶς, καὶ ὠθούντων φεῦ εἰς τὴν γέενναν!
Τίς ὑπομενεῖ τὸ ἐξώτερον, καὶ εἰς αἰῶνας ἀφώτιστον ἐκεῖνο σκότος,
τὸν ἄπαυστον καὶ ἀπαραμύθητον ἐκ σφοδροῦ πένθους κλόνον, καὶ βρυγμὸν
καὶ συγκρουσμὸν τῶν ὀδόντων; τὴν ἄληκτον καὶ ἀφόρητον ἐκ τῆς καύσεως
ὀδύνην τοῦ ἀσβέστου πυρός; οἶον δὲ τὸ πὺρ ἐκεῖνο, ὃν καὶ σωμάτων ἅπτεται,
καὶ τῶν ἐν σώμασιν ὄντων, καὶ τῶν οὐκ ἐν σώμασι πνευματικῶν ὀδυνῶν ἅμα
καὶ παρακατέχον ἀθάνατα, δι᾽ οὗ καὶ τὸ καθ᾽ ἡμᾶς πὺρ τακήσεται, κατὰ
τὸ γεγραμμένον, στοιχεῖα δὲ πυρούμενα τήκεται. Ὅση δὲ τῆς ὀδύνης
προσθήκη τὸ τῆς ἀπολυτρώσεως ἀπροσδόκητον. Τί δὲ τὸ μηδὲ ὁρᾷν ᾗ κακοῦ
κείμεθα; καὶ γὰρ ἀφώτιστον ἐκεῖνο τὸ πῦρ· οὗτος δὲ ὁ θερισμὸς ὁ αὐτός
ἐστι καὶ τῇ ἄλωνι ἐκείνῃ, ἣν ὁ Χριστὸς κατέχων τὸ πτύον ἐν τῇ χειρὶ
αὐτοῦ διακαθαριεῖ, ὡς ὁ Πρόδρομος αὐτοῦ καὶ Βαπτιστὴς ἐδίδαξε·
καὶ τὸν μὲν σῖτον συνάξει εἰς τὴν ἀποθήκην αὐτοῦ, τὸ δὲ ἄχυρον κατακαύσει
πυρὶ ἀσβέστῳ· τὰς γὰρ ἀγγελικὰς δυνάμεις πτύον ἐν τῇ χειρὶ ὑπάρχον
τοῦ Χριστοῦ ὁ Βαπτιστὴς ἐκάλεσε· πτύον δέ ἐστι τὸ λικμητήριον.
15. Καὶ ἀφοῦ τώρα μὲν εἶναι
ἔξω ἀπὸ τὸ ἀληθινὸ φῶς, καὶ θὰ γίνουν δὲ τότε πιὸ ἔξω, ὅπως ἀκριβῶς
εἴπαμε, θὰ παραδοθοῦν καὶ στὸ ἐξώτερο ἀπὸ τὸ ἀληθινὸ φῶς σκοτάδι
καὶ στὴν ἀπαρηγόρητη θλίψι καὶ στενοχωρία, καθὼς καὶ ὁ Ἀπόστολος
λέγει, ὅτι ἡ ἀγαθότης τοῦ Θεοῦ σὲ ὁδηγεῖ σὲ μετάνοια, ἀλλὰ σύμφωνα
μὲ τὴν σκληρότητα σου καὶ τὴν ἀμετανόητη καρδία σου κερδίζεις γιὰ
τὸν ἑαυτό σου ὀργὴ κατὰ τὴν ἡμέρα τῆς ὀργῆς καὶ τῆς δικαίας κρίσεως
καὶ τῆς ἀποκαλύψεως τοῦ Θεοῦ. Ποιὸς
ὅμως θὰ ἀντέξῃ τὴν ὀργὴ τοῦ Κυρίου; Ποὶος θὰ ὑπομείνῃ τότε τὸν ἔλεγχο
καὶ τὴν αἰσχύνη ἐκείνη τὴν ὁποία ὁ Κύριος μᾶς ὑπέδειξε στὸ Εὐαγγέλιο
μὲ τὴν παραβολὴ λέγοντας πρὸς ἐκεῖνον ὁ ὁποῖος φοροῦσε πράγματι τὸ
δύσμορφο ἔνδυμα τῆς ἁμαρτίας: Πῶς μπῆκες ἐδῶ χωρὶς νὰ ἔχῃς ἔνδυμα
γάμου; Καὶ ἐκεῖνος, βέβαια, ἔμεινε ἄφωνος χωρὶς νὰ δύναται νὰ ἀνοίξῃ
τὸ στόμα [του]. Ποιὸς θὰ ὑπομείνῃ τότε τὸν ἔλεγχο καὶ ἐκείνη τὴν αἰσχύνη, ἐκείνη τὴν θεϊκή, μὲ ὀργὴ ἀπόφασι καὶ τὴν
σφοδρότατη ὀρμὴ τῶν ἀγγέλων γιὰ τὴν ἐκπλήρωσι ἐκείνης [τῆς θεϊκῆς
ἀποφάσεως], οἱ ὁποῖοι θὰ ἀποσποῦν τὸν καταδικασμένο ἀπὸ τὸν χορὸ
τῶν δικαίων καὶ θὰ χωρίζουν τὰ ζιζάνια ἀπὸ τὸ σιτάρι καὶ θὰ [τὰ] δένουν
χωρὶς ἔλεος καὶ θὰ [τὰ] σπρώχνουν -ἀλλοίμονο- στὴν γέεννα! Ποιὸς θὰ ὑπομείνῃ τὸ ἐξώτερο
καὶ αἰώνια ἀφώτιστο σκοτάδι, τὸν ἄπαυστο καὶ ἀπαρηγόρητο ἀπὸ τὸ
σφοδρὸ πένθος συγκλονισμό, καὶ τρυγμὸ καὶ χτύπημα τῶν δοντιῶν; [Ποιὸς
θὰ ὑπομείνῃ] τὴν ἀκατάπαυστη καὶ ἀφόρητη ὀδύνη ἀπὸ τὴν καύσι τοῦ
ἀσβέστου πυρός; [Εἶναι] δὲ ἐκεῖνο
τὸ πύρ τέτοιο, τὸ ὁποῖο ἐπενεργεῖ καὶ στὰ σώματα καὶ [στὶς ὀδύνες] ἐκεῖνες,
στὶς ὁποῖες ὑπόκεινται τὰ σώματα καὶ σ᾽ ἐκεῖνες τὶς πνευματικὲς ὀδύνες,
[ποὺ δὲν ὑπόκεινται] τὰ σώματα [ἀλλὰ τὰ πνεύματα], ἐνῶ διατηρεῖ συγχρόνως
καὶ [τὰ σώματα] ἀθάνατα, διὰ τοῦ ὁποίου θὰ λιώσῃ καὶ ἡ δική μας [ἐν
τῷ νῦν] φωτιά, σύμφωνα μὲ ἐκεῖνο τὸ ὁποῖο ἔχει γραφῆ [Β’ Πετρ. 3,12]: καὶ στοιχεῖα καιόμενα
θὰ λιώσουν. Ὅση δὲ [εἶναι] ἡ προσθήκη τῆς ὀδύνης, [τόσο καὶ] τὸ ἀνέλπιστο
τῆς ἀπολυτρώσεως [ἀπ᾽ αὐτήν]. Τί [φοβερὸ εἶναι] δὲ τὸ οὔτε νὰ βλέπουμε
[αὐτὴ τὴν ὀδύνη], στὴν ὁποία βρισκόμεθα λόγῳ τοῦ κακοῦ; Διότι [εἶναι] καὶ
σκοτεινὸ ἐκεῖνο τὸ πύρ. Αὐτὸς δὲ ὁ θερισμὸς εἶναι αὐτὸς ὁ ἴδιος καὶ στὸ ἀλώνι
ἐκεῖνο, τὸ ὁποῖο ὁ Χριστὸς ἐντελῶς θὰ καθαρίσῃ, κρατώντας τὸ φτυάρι στὸ χέρι
του, καθὼς ὁ Πρόδρομος αὐτοῦ καὶ Βαπτιστὴς ἐδίδαξε. Καὶ τὸ μὲν σιτάρι θὰ μαζέψῃ
στὴν ἀποθήκη του, τὸ δὲ ἄχυρο θὰ κατακαύσῃ σὲ ἄσβεστο πύρ. Διότι τὶς ἀγγελικὲς
δυνάμεις ὀνόμασε ὁ Βαπτιστὴς φτυάρι, ποὺ βρίσκεται στὸ χέρι τοῦ Χριστοῦ.
16. Ὥσπερ οὖν
τοῦτο ἐν ταῖς χερσὶν ὃν τοῦ γεωργοῦ κινεῖται ὅποι ἂν καὶ ὅπως ὁ γεωργὸς
θελήσῃ, οὕτω καὶ οἱ ἄγγελοι ἐν τῇ χειρὶ ὄντες καὶ τῇ ἐξουσίᾳ τοῦ Κυρίου
ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, κινοῦνται ὅποι ἂν καὶ ὅπως αὐτὸς βούληται, καὶ
πληροῦσι τὸ θέλημα αὐτοῦ. Ὅπερ δὲ ἐν ἐκείνῳ τῷ θερισμῷ ἀγρὸν εἶπεν,
ἄλωνα ἐνταῦθα προσεῖπεν· ἐν γὰρ τῇ ἄλωνι πάντα τὰ ὑπὸ τοῦ ἀγροῦ συναγόμενα
λαμβάνουσι τὴν διάκρισιν. Ἣν δὲ συλλογὴν ἐκεῖ τῶν ζιζανίων προσέταξε
γενέσθαι, κάθαρσιν ἐνταῦθα τῆς ἄλωνος ἐκάλεσε. Τὰ δὲ ζιζάνια ἄχυρον
ἐνταῦθα προσηγόρευσε· καὶ γὰρ καὶ
τὰ ζιζάνια κούφα ὄντα, ὡς ἄκαρπα, μετὰ τοῦ ἀχύρου παρασύρει ὁ ἄνεμος.
Ἴσως δὲ καί τι πλέον ἐνταῦθα διὰ τοῦ ἀχύρου αἰνίττεται, ὅτι μὴ μόνον
οἱ πρὸς τοὺς ἀγαθοὺς τῶν γειτόνων ἐπιβλαβεῖς ὑπάρχοντες, καθάπερ τὰ
ζιζάνια τοῖς συνεῤῥιζωμένοις, ἀλλὰ καὶ οἱ μὴ τοῖς ἄλλοις βλαβεροί,
εὐπερίτρεπτοι δὲ καὶ καθ᾽ ἑαυτοὺς ἀνωφελεῖς διὰ τὴν ἀκαρπίαν, καὶ
οὗτοι πυρός εἰσιν ἄξιοι. Ὃ δὲ ἐκεῖ κάμινον πυρός, ἐνταῦθα πῦρ ἄσβεστον
ὠνόμασε, δεικνὺς ὅτι ἀτελεύτητός ἐστιν ἡ μέλλουσα καὶ μένουσα κόλασις
ἐκείνη, τοῖς διὰ τὴν ἀπραξίαν τῆς ἀρετῆς, καὶ τὴν ἐμπαθῆ καὶ ἐφάμαρτον
ζωὴν ἀχύρῳ καὶ ζιζανίοις παρεικασθεῖσιν. Ὃ δὲ ἐνταῦθα ἀποθήκην
εἶπε, βασιλείαν τοῦ Θεοῦ ἠρμήνευσεν ἐκεῖ· Τότε γάρ, φησίν, οἱ δίκαιοι
ἐκλάμψουσιν ὡς ὁ ἥλιος ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ Πατρὸς αὐτῶν. Πῶς δὲ οὐκ εἶπε
ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ Θεοῦ, ἀλλ᾽ ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ Πατρὸς αὐτῶν; ἵνα
δείξῃ, ὅτι πρῶτον ὁ ἄνθρωπος υἱὸς γίνεται Θεοῦ, καὶ ἄξιος τοῦ πατέρα
ἐπικαλεῖσθαι τὸν Θεόν, καὶ οὕτως ἔπειτα κληρονόμος εἰκότως καθίσταται
τῆς βασιλείας αὐτοῦ. Πῶς δὲ γίνεται υἱὸς Θεοῦ ὁ ἄνθρωπος; διὰ τῆς τῶν
ἔργων ὁμοιότητος· διὸ καὶ ὁ Κύριος πρὸς τοὺς Ἰουδαίους λέγοντας, ὅτι
Τέκνα τοῦ Ἀβραάμ ἐσμεν, Εἰ τέκνα τοῦ Ἀβραὰμ ἦτε, φησί, τὰ ἔργα τοῦ Ἀβραὰμ
ἐποιεῖτε ἄν. Καὶ πάλιν αὐτῶν λεγόντων, Ἥμεῖς ἕνα πατέρα ἔχομεν τὸν
Θεόν, εἶπε πρὸς αὐτούς· Εἰ ὁ Θεὸς Πατὴρ ὑμῶν ἧν, ἠγαπᾶτε ἂν ἐμέ· ἐγὼ
γὰρ ἐκ τοῦ Θεοῦ ἐξῆλθον καὶ ἥκω· ὑμεῖς ἐκ τοῦ πατρὸς ὑμῶν τοῦ διαβόλου
ἐστὲ, καὶ τὰς ἐπιθυμίας αὐτοῦ θέλετε ποιεῖν.
16. Ὅπως ἀκριβῶς, ἑπομένως, αὐτό, ὅταν
βρίσκεται στὰ χέρια τοῦ γεωργοῦ κινεῖται ὅπου κι ἂν καὶ ὅπως θὰ θελήσῃ
ὁ γεωργός, κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο οἱ ἄγγελοι, οἱ ὁποῖοι βρίσκονται στὸ
χέρι καὶ στὴν ἐξουσία τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, κινοῦνται ὅπου
κι ἂν καὶ ὅπως ἀποφασίζῃ Ἐκεῖνος καὶ πραγματοποιοῦν τὸ θέλημα Του.
Ἐκεῖνο δὲ ποὺ ὀνόμασε ἀγρὸ στὸν θερισμὸ, ἐδῶ [τὸ] ἀπεκάλεσε ἀλώνι.
Μέσα στὸ ἀλώνι, βέβαια, διαχωρίζονται ὅλα ἐκεῖνα, τὰ ὁποῖα μαζεύονται
ἀπὸ τὸν ἀγρό. Ἐκεῖνο δὲ τὸ μάζεμα τῶν ζιζανίων, τὸ ὁποῖο ἐκεῖ πρόσταξε
νὰ γίνῃ, ἐδῶ [τὸ] ὀνόμασε καθάρισμα τοῦ ἀλωνιοῦ. Τὰ δὲ ζιζάνια ἐδῶ
[τὰ] ἀπεκάλεσε ἄχυρο. Διότι καὶ τὰ ζιζάνια, καθὼς ὡς ἄκαρπα εἶναι
ἐλαφρὰ μαζὶ μὲ τὸ ἄχυρο [τὰ] παρασύρει ὁ ἄνεμος. Ἴσως δὲ καὶ κάτι
περισσότερο ἐδῶ μὲ τὸ ἄχυρο ὑπαινίσσεται, ὅτι [δηλαδὴ] ὄχι μόνον
ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι εἶναι ἐπιβλαβεῖς ἐν σχέσει πρὸς τοὺς ἀγαθούς
[τους] γείτονες, ὅπως ἀκριβῶς τὰ ζιζάνια γιὰ ἐκεῖνα [τὰ φυτὰ] μὲ τὰ ὁποῖα συμπλέκονται οἱ ρίζες
[τους], ἀλλὰ καὶ ἐκεῖνοι [οἱ ὁποῖοι] δὲν [εἶναι] βλαβεροὶ στοὺς ἄλλους,
ἀλλὰ εὔκολα μεταστρεφόμενοι καὶ ἀπολύτως ἀνωφελεῖς ἐξαιτίας
τῆς ἀκαρπίας καὶ αὐτοὶ εἶναι ἄξιοι τοῦ πυρός. Ἐκεῖνο τὸ ὁποῖο ἐκεῖ
[ὀνόμασε] κάμινο τοῦ πυρός, ἐδῶ [τὸ] ὀνόμασε ἄσβεστο πύρ, γιὰ νὰ φανερώσῃ
ὅτι εἶναι ἀτελεύτητη ἡ μελλοντικὴ καὶ ἀδιασάλευτη ἐκείνη κόλασι
γιὰ ἐκείνους οἱ ὁποῖοι παρομοιάσθησαν μὲ ἄχυρο καὶ ζιζάνια ἐξαιτίας
τῆς ἔλλειψης ἔργων ἀρετῆς καὶ τὴν ἐμπαθῆ καὶ ἐφάμαρτο ζωή. ἐκεῖνο
δὲ τὸ ὁποῖο ἐδῶ ὀνόμασε ἀποθήκη, ἐκεῖ [τὸ] ἐξήγησε βασιλεία τοῦ
Θεοῦ. Διότι τότε, λέγει [Ματθ.
13,43], οἱ δίκαιοι θὰ λάμψουν ἔνδοξοι, ὅπως ὁ ἥλιος στὴν βασιλεία τοῦ
Πατρός τους. Γιὰ ποιὸ λόγο ὅμως δὲν εἶπε στὴν βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ
στὴν βασιλεία τοῦ Πατρός τους; Γιὰ νὰ δείξῃ ὅτι πρῶτα γίνεται ὁ ἄνθρωπος
υἱὸς τοῦ Θεοῦ καὶ ἄξιος τοῦ νὰ ἀποκαλῇ πατέρα τὸν Θεὸ καὶ ἔπειτα μ᾽ αὐτὸν τὸν τρόπο δικαίως καθίσταται
κληρονόμος τῆς βασιλείας Του. Πῶς ὅμως γίνεται ὁ ἄνθρωπος υἱὸς τοῦ
Θεοῦ; Μὲ τὴν ὁμοιότητα τῶν ἔργων
του. Γι᾽ αὐτὸ καὶ ὁ Κύριος πρὸς τοὺς Ἰουδαίους,
ὅταν λέγουν ὅτι εἴμαστε παιδιὰ τοῦ Ἀβραὰμ λέει: Ἐὰν εἶστε παιδιὰ τοῦ
Ἀβραάμ, θὰ κάνατε τὰ ἔργα τοῦ Ἀβραάμ.
Καὶ ὅταν πάλι αὐτοὶ λέγουν: ἐμεῖς ἕνα πατέρα ἔχομε, τὸν Θεό, εἶπε
πρὸς αὐτούς: Ἐὰν ὁ Θεὸς ἦταν ὁ Πατέρας σας, θὰ μὲ ἀγαπούσατε. Διότι
ἐγὼ ἀπὸ τὸν Θεὸ ἔχω προέλθη καὶ ἔχω ἔρθη [σὲ σᾶς μὲ τὴν ἐνανθρώπησί
μου]. Ἐσεῖς εἶστε ἀπὸ τὸν πατέρα σας τὸν διάβολο καὶ θέλετε νὰ κάνετε
τὶς ἐπιθυμίες του.
17. Ὁρᾶτε πῶς ἐκ τῶν πονηρῶν ἐπιθυμιῶν καὶ πράξεων
υἱοποιεῖται ὁ ἄνθρωπος τῷ διαβόλῳ, καὶ οὕτω κληρονόμος γίνεται
τοῦ αἰωνίου πυρός; Οὕτω καὶ διὰ τῶν ἀγαθῶν ἐπιθυμιῶν καὶ πράξεων ἐξομοιοῦται
τῷ Θεῷ, καὶ υἱοποιεῖται τούτῳ, καὶ κληρονόμος γίνεται τῆς βασιλείας
αὐτοῦ. Καὶ τοῦτο δεικνὺς ὁ Κύριος, ὡς ὁμοιότης πρὸς τὸν Θεόν ἐστιν ἡ ἀρετή·
Ἐντολήν, φησί, καινὴν δίδωμι ὑμῖν, ἵνα ἀγαπᾶτε ἀλλήλους, καθὼς ἐγὼ
ἠγάπησα ὑμᾶς, ἵνα καὶ ὑμεῖς ἀγαπᾶτε ἀλλήλους· καὶ εἰ ἐγὼ ἔνιψα ὑμῶν
τοὺς πόδας ὁ Κύριος καὶ διδάσκαλος, καὶ ὑμεῖς ὀφείλετε ἀλλήλων νίπτειν
τοὺς πόδας· ὑπόδειγμα γὰρ δέδωκα ὑμῖν, ἵνα καθὼς ἐποίησα ὑμῖν, καὶ
ὑμεῖς ποιῆτε. Καί, Μάθετε ἀπ᾽ ἐμοῦ ὅτι πρᾶός εἰμι καὶ ταπεινὸς τῇ
καρδίᾳ, καὶ εὑρήσετε ἀνάπαυσιν ταῖς ψυχαῖς ὑμῶν. Καί, γίνεσθε οἰκτίρμονες,
καθὼς καὶ ὁ Πατὴρ ὑμῶν οἰκτίρμων ἐστί. Καί, ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν,
καὶ ἀγαθοποιεῖτε καὶ δανείζετε μηδὲν ἀπελπίζοντες, καὶ ἔσθαι ὁ μισθὸς
ὑμῶν πολύς, καὶ ἔσεσθε υἱοὶ τοῦ Ὑψίστου, ὅτι αὐτὸς χρηστός ἐστιν ἐπὶ
τοὺς ἀχαρίστους καὶ πονηρούς. Ὁ γοῦν διὰ τῆς ἀγάπης καὶ τῶν ἄλλων ἀρετῶν
πρὸς τὸν Θεὸν ἔχων τὴν ὁμοιότητα, οὗτος πατέρα διὰ τῶν ἔργων πλουτήσας
τὸν Θεόν, κληρονόμος ἔσται τῆς πατρικῆς βασιλείας· ἧς ὁ ἐκπεσὼν
οὐχ ἁπλῶς ἀποτυγχάνει ταύτης, ἀλλὰ καὶ ἀφεγγεῖ παραδίδοται σκότει,
ἀφορήτως καὶ ἀτελευτήτως κατακαίοντι. Ὅστις οὒν ἐθέλει ῥυσθῆναι
τῆς ἀλήκτου κολάσεως ἐκείνης, καὶ τῆς ἀϊδίου τοῦ Θεοῦ βασιλείας
κληρονόμος γενέσθαι, μὴ ζιζάνιον ἔστω, σπέρμα πονηρὸν καὶ βλαπτικόν,
ὡς εἶναι κοινὴ λύμη σώμασι τε καὶ ψυχαῖς τῶν ἐγγιζόντων, παράδειγμα
θεομισὲς προκείμενος πονηρῶν ἔργων τε καὶ λόγων, μηδὲ καλάμι καὶ ἄχυρον,
οὕτω μὲν κοῦφος ὡς εὐρύπιστος εἶναι ταῖς τοῦ πονηροῦ πνεύματος αὔραις
τε καὶ προσβολαῖς, οὕτω δὲ ἀχρεῖος, ὡς εἰς βρῶσιν παθῶν ἀλόγων καὶ δαιμόνων
προκεῖσθαι· ἀλλὰ σῖτος ἔστω, πάντων τῶν ἀχρείων καὶ πονηρῶν ἔργων
καὶ λόγων ἀπεχόμενος, καὶ τὰς ἀντιθέτους ἀρετὰς ἐργαζόμενος, καὶ
φέρων τοὺς τῆς μετανοίας καρπούς· οὕτω γὰρ ἂν εἴη τῆς οὐρανίου ἀποθήκης
ἄξιος, καὶ υἱὸς κληθείη τοῦ ἀνωτάτου Πατρός, καὶ εἰς τὴν ἐκείνου βασιλείαν
ὡς κληρονόμος εἰσέλθοι χαίρων, τῇ θείᾳ δόξῃ περιλαμπόμενος· ἧς γένοιτο
πάντας ἡμᾶς ἐπιτυχεῖν χάριτι καὶ φιλανθρωπίᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ
Χριστοῦ, ᾧ πρέπει δόξα σὺν τῷ ἀνάρχῳ αὐτοῦ Πατρὶ καὶ τῷ παναγίῳ καὶ ἀγαθῷ
καὶ ζωοποιῷ Πνεύματι νῦν καὶ ἀεί, καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
17. Βλέπετε,
πῶς ἀπὸ τὶς πονηρὲς ἐπιθυμίες καὶ πράξεις υἱοθετεῖται ὁ ἄνθρωπος
ἀπὸ τὸν διάβολο καὶ γίνεται μ᾽ αὐτὸν τὸν τρόπο κληρονόμος τοῦ αἰωνίου
πυρός; Κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο καὶ μὲ τὶς ἀγαθὲς ἐπιθυμίες καὶ πράξεις ἐξομοιώνεται
μὲ τὸν Θεὸ καὶ υἱοθετεῖται ἀπ᾽ αὐτὸν καὶ γίνεται κληρονόμος τῆς βασιλείας
Του. Καὶ
δείχνοντας αὐτὸ ὁ Κύριος, ὅτι δηλαδὴ ὅτι ὁμοιότητα μὲ τὸν Θεὸ εἶναι
ἡ ἀρετή, λέγει: Σᾶς παραδίδω καινούργια ἐντολή: νὰ ἀγαπᾶτε ὁ ἕνας
τὸν ἄλλον, ὅπως ἐγὼ ἀγάπησα ἐσᾶς, νὰ ἀγαπᾶτε καὶ ἐσεῖς ὁ ἕνας τὸν
ἄλλο. Καὶ ἐὰν ἐγὼ ἔπλυνα τὰ πόδια σας, ὁ Κύριος καὶ ὁ διδάσκαλος καὶ
ἐσεῖς ὀφείλετε νὰ πλένετε τὰ πόδια ὁ ἕνας τοῦ ἄλλου. Διότι σᾶς ἔδωσα ὑπόδειγμα, ὅπως ἔπραξα σ᾽ ἐσᾶς
καὶ ἐσεῖς νὰ πράξετε. Καὶ μάθετε ἀπὸ ἐμένα ὅτι εἶμαι πρᾶος καὶ ταπεινὸς
κατὰ τὴν καρδία καὶ θὰ βρῆτε ἀνάπαυσι στὶς ψυχές σας. Καὶ νὰ γίνεσθε
φιλεύσπλαχνοι, ὅπως καὶ ὁ πατέρας σας εἶναι φιλεύσπλαχνος. Καὶ νὰ ἀγαπᾶτε
τοὺς ἐχθρούς σας καὶ νὰ πράττετε τὸ ἀγαθὸ καὶ νὰ δανείζετε χωρὶς νὰ ἐλπίζετε
τίποτα, [νὰ ἀποβλέπετε στὴν ἀπόδοσι] καὶ θὰ εἶναι ὁ μισθός σας πολύς
καὶ θὰ εἶσθε υἱοὶ τοῦ Ὑψίστου, διότι Αὐτὸς εἶναι ἀγαθὸς στοὺς ἀχαρίστους
καὶ πονηρούς. Ἐκεῖνος, βεβαίως, ὁ ὁποῖος ἀποκτᾶ τὴν ὁμοιότητα μὲ
τὸν Θεὸ διὰ τῆς ἀγάπης καὶ τῶν ἄλλων ἀρετῶν, αὐτὸς ἀφοῦ ὡς ὑπερπολύτιμο
θησαυρὸ ἀπέκτησε πατέρα [του] τὸν Θεό, θὰ εἶναι κληρονόμος τῆς πατρικῆς
βασιλείας, ἀπὸ τὴν ὁποία ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος ἐκδιώχθηκε, ὄχι ἁπλὰ
τὴν χάνει, ἀλλὰ καὶ παραδίδεται σὲ ἀφώτιστο σκοτάδι, τὸ ὁποῖο κατακαίει
ἀφόρητα καὶ ἀτελεύτητα. Ἐκεῖνος,
λοιπόν, ὁ ὁποῖος θέλει νὰ λυτρωθῇ ἀπὸ ἐκείνη τὴν μελλοντικὴ κόλασι
καὶ νὰ γίνῃ κληρονόμος τῆς αἰωνίου βασιλείας τοῦ Θεοῦ, ἂς μὴν εἶναι
ζιζάνιο, βλαστὸς πονηρὸς καὶ ἐπιβλαβής, ὥστε νὰ εἶναι κοινὴ βλάβη
καὶ γιὰ τὰ σώματα καὶ γιὰ τὶς ψυχὲς ἐκείνων, ποὺ [τὸν] πλησιάζουν, θεομίσητο
παράδειγμα, πρότασι γιὰ πονηρὰ ἔργα καὶ λόγους, οὔτε καλάμι καὶ ἄχυρο,
κατὰ τέτοιο μὲν τρόπο ἐλαφρύς, ὥστε νὰ εἶναι ἀνοικτὸς καὶ εὐκολόπιστος
καὶ στὶς ἐμπνεύσεις καὶ στὶς προσβολὲς
τοῦ πονηροῦ πνεύματος, κατὰ τέτοιο δὲ τρόπο ἀχρεῖος, ὥστε νὰ προσφέρεται
γιὰ τροφὴ τῶν ἀλόγων παθῶν καὶ τῶν δαιμόνων. Ἀλλὰ ἂς εἶναι σιτάρι, τὸ
ὁποῖο ἐγκρατεύεται ἀπ᾽ ὅλα τὰ ἀχρεῖα καὶ πονηρὰ ἔργα καὶ τοὺς λόγους καὶ ἐργάζεται τὶς ἀντίθετες
[πρὸς αὐτὰ] ἀρετὲς καὶ καρποφορεῖ τοὺς καρποὺς τῆς μετανοίας. Διότι
κατ᾽ αὐτὸν τὸν τρόπο θὰ εἶναι ἄξιος τῆς οὐράνιας ἀποθήκης καὶ θὰ ὀνομασθῇ
υἱὸς τοῦ ἀνωτάτου Πατρὸς καὶ θὰ εἰσέλθῇ γεμάτος χαρά, ὡς κληρονόμος
στὴν βασιλεία ἐκείνου, ὁλόλαμπρος ἀπὸ τὴν θεία δόξα, τὴν ὁποία μακάρι
νὰ γίνῃ νὰ ἐπιτύχουμε ὅλοι ἐμεῖς μὲ τὴν Χάρι καὶ τὴν φιλανθρωπία
τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, στὸν ὁποῖο πρέπει ἡ δόξα μαζὶ μὲ τὸν
ἄναρχο Αὐτοῦ Πατέρα καὶ τὸ πανάγιο καὶ ζωοποιὸ Πνεῦμα νῦν καὶ ἀεὶ
καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.